پاسخ جوانه زنی و رشد گیاهچه دو علف هرز ازمک (cardaria draba l) و قدومه (alyssum hirsutum l) به تنش شوری و خشکی

Authors

گودرز احمدوند

دانشیار/ گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا، همدان معصومه دهقان

دانشجوی دکتری علوم علف های هرز/ دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان سارا گودرزی

کارشناس ارشد علوم علف های هرز / دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان ارسلان فلاحی

کارشناس ارشد علف های هرز/ دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

abstract

مقدمه:علف های هرز از لحاظ رشد و نوع خسارتی که وارد می­ کنند و واکنش به روش­ های مختلف متفاوتند، ابتدا باید رفتارهای رشدی و پاسخ علف­ های هرز مختلف را نسبت به عوامل محیطی شناسایی و سپس بسته به ماهیت و رفتار گونه­ های مختلف برای مدیریت آن­ها برنامه­ ریزی کرد. یکی از مهم ترین فرآیندها برای حضور موفق علف­ هرز جوانه زنی بذر می­ باشد، که عوامل محیطی مختلفی چون نور، دما، میزان رطوبت، درجه اسیدی و شوری خاک بر این مهم موثر است و  پاسخ گونه­ های علف ­های هرز بطور قابل توجهی در این رابطه متغیر است که می ­تواند بر شروع رقابت یک علف هرز در یک نیچ اکولوژیک موثر باشد. برای اینکه یک علف هرز بتواند در یک نیچ اکولوژیکی رقابت کند چگونگی جوانه­ زنی آن از اهمیت خاصی برخوردار است. مواد و روش­ ها:به منظور بررسی مقاومت دو علف­ هرز ازمک و قدومه اکوتیپ کرج به تنش­ های خشکی و شوری در مرحله جوانه ­ز نی و رشد گیاهچه دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 4 تکرار برای هر علف­ هرز در آزمایشگاه علف­ های هرز دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال 1394 اجرا گردید. تنش خشکی با انحلال مقادیر مشخصی از پلی اتیلن گلایکول 6000 با پتانسیل­ های 2- ، 4- ، 6- ، 8- و 10- بار و تنش شوری با انحلال مقادیر متفاوت نمک کلرید سدیم در آب مقطر برای ایجاد پتانسیل­ های 2-­ ، 4- ، 6- ، 8- و 10- بار اعمال شد. در هر دو آزمایش از آب مقطر  به عنوان شاهد (شرایط بدون تنش) استفاده گردید. برای ضد­عفونی بذور از هیپوکلریت سدیم 5 درصد به مدت 2 دقیقه استفاده شد و سپس بذور با استفاده از آب مقطر سه مرتبه شستشو داده شدند. سپس 25 عدد بذر درون پتری­ دیش­ هایی به قطر 9 سانتی­ متر قرار داده شد. پتری­ دیش­ ها حاوی دو لایه کاغذ صافی و 5 میلی­ لیتر از محلول شوری یا خشکی مورد نظر بودند. در پایان آزمایش خصوصیات جوانه­ زنی شامل درصد جوانه ­زنی، سرعت جوانه ­زنی، شاخص بنیه گیاهچه، طول و وزن ریشه ­چه و ساقه ­چه اندازه­ گیری شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که تنش شوری و خشکی از 0 تا 10- بار سبب کاهش معنی ­دار درصد جوانه ­زنی، شاخص بنیه گیاهچه، طول ریشه­ چه و ساقه­ چه و وزن­ تر و خشک گیاهچه هر دو علف­ هرز شد. با افزایش شدت تنش خشکی از 0 تا 10- بار درصد جوانه­ زنی بذر علف­ های هرز ازمک و قدومه به ترتیب به میزان 12 و 67 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. کاهش درصد جوانه­ زنی قدومه در شرایط خشکی بیشتر از ازمک بود. با ثبت جوانه ­زنی هر دو علف­ هرز در شرایط تنش خشکی و شوری مشخص گردید که کاهش جوانه­ زنی در علف هرز قدومه روند کندتری داشته است. افزایش تنش خشکی منجر به کاهش بنیه گیاهچه شد. بیشترین (3/47) و کمترین (1/3) بنیه گیاهچه به ترتیب در تیمارهای شاهد و خشکی 6- بار مشاهده شد و با افزایش تنش خشکی اختلاف معنی­ داری در این صفت ایجاد نگردید. در گیاه قدومه به علت از بین رفتن گیاهچه­ ها در ادامه آزمایش تنش خشکی از پتانسیل 4- بار به بعد امکان محاسبه بنیه گیاهچه وجود نداشت. تنش شوری منجر به کاهش معنی­ دار بنیه گیاهچه قدومه و ازمک گردید. این شاخص تابعی از درصد جوانه ­زنی و طول گیاهچه است بنابراین با توجه به از بین رفتن گیاهچه­ ها در شوری بالاتر از 2- بار این صفت قابل اندازه­ گیری نبود. با افزایش شدت تنش خشکی واکنش وزن ریشه­ چه و ساقه­ چه در ازمک مشابه گیاهچه­ های قدومه بود. بیشترین کاهش با افزایش تنش خشکی در ریشه­ چه ازمک مشاهده گردید. در گیاه قدومه بیشترین رشد ریشه­ چه و ساقه­ چه را در تیمار شاهد داشتیم و با اعمال تنش خشکی رشد ریشه­ چه و ساقه­ چه متوقف شده و گیاهچه­ های جوانه­ زده بعد از 15 روز از بین رفتند. بر اساس نتایج این پژوهش به نظر می­ رسد که بذور جوانه­ زده ازمک و قدومه نسبت به تنش­ های شوری و خشکی خیلی حساس هستند. اگرچه این حساسیت در هر دو علف ­هرز  نسبت به تنش شوری بیشتر از خشکی بود. با مقایسه بین دو گیاه نتایج نشان داد که گیاه قدومه نسبت به ازمک نسبت به تنش شوری و خشکی از  حساسیت بالاتری برخوردار است بطوری­ که با اعمال تنش در کمترین مقدار (2- بار) فرآیندهای رشدی گیاهچه آن متوقف شدند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پاسخ جوانه زنی و رشد گیاهچه دو علف هرز ازمک (.Cardaria draba L) و قدومه (.Alyssum hirsutum L) به تنش شوری و خشکی

مقدمه:علف های هرز از لحاظ رشد و نوع خسارتی که وارد می­ کنند و واکنش به روش­ های مختلف متفاوتند، ابتدا باید رفتارهای رشدی و پاسخ علف­ های هرز مختلف را نسبت به عوامل محیطی شناسایی و سپس بسته به ماهیت و رفتار گونه­ های مختلف برای مدیریت آن­ها برنامه­ ریزی کرد. یکی از مهم ترین فرآیندها برای حضور موفق علف­ هرز جوانه زنی بذر می­ باشد، که عوامل محیطی مختلفی چون نور، دما، میزان رطوبت، درجه اسیدی و شوری...

full text

بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام¬های هوایی و زیرزمینی علف هرز اُزمک (Cardaria draba) بر خصوصیات جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه¬ای (Sorghum bicolor L.)

به‌منظور بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام-های¬ هوایی و زیرزمینی علف¬هرز اُزمک (Cardaria draba) و مخلوط آنها بر خصوصیات جوانه¬زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه¬ای (Sorghum bicolor L.) آزمایشی در محیط پتری¬دیش در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1387 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره آبی اندام هوایی و زیرزمینی اُُزمک و مخلوط آنها (به نسبت م...

full text

واکنش جمعیتهای علفهرز ازمک (Cardaria draba) به تنش شوری

  در برنامه موثر کنترل علف­های­هرز، مطالعه بیولوژی هم از دیدگاه اقتصادی و از دیدگاه زیست محیطی ضروری است. تنش شوری از مهمترین تنش های محیطی رایج در کشور است که بر مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان اثر  می­گذارند .به منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر خصوصیات جوانه­زنی و رشد گیاهچه علف هرز اُزمک (Cardaria draba) آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار اجرا شد.  عامل اول جمعیت ازمک در 8...

full text

تأثیر تنش های خشکی و شوری بر جوانه زنی بذر، رشد و محتوای پرولین گیاهچه شاهی (Lepidium sativum L.)

به منظور بررسی اثر تنش‌های خشکی و شوری بر جوانه‌زنی بذور گیاه شاهی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش‌های خشکی و شوری شامل هفت سطح فشار اسمزی صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10- و 12- بار بود که به ترتیب با استفاده از محلول پلی اتیلن گلیکول (PEG) و کلرید سدیم (NaCl) اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش شوری بر شاخص‌های درصد و سرعت جوانه‌زنی تأثیر معنی‌داری نداشت اما ...

full text

تأثیر تنش های خشکی و شوری بر جوانه زنی بذر، رشد و محتوای پرولین گیاهچه شاهی (Lepidium sativum L.)

به منظور بررسی اثر تنش‌های خشکی و شوری بر جوانه‌زنی بذور گیاه شاهی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش‌های خشکی و شوری شامل هفت سطح فشار اسمزی صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10- و 12- بار بود که به ترتیب با استفاده از محلول پلی اتیلن گلیکول (PEG) و کلرید سدیم (NaCl) اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش شوری بر شاخص‌های درصد و سرعت جوانه‌زنی تأثیر معنی‌داری نداشت اما ...

full text

اثر علف‌های هرز خارشتر (Alhagi maurorum L.) و ازمک (Cardaria draba L.) بر جذب عناصر معدنی در گندم

آللوپاتی می­تواند بر رشد گیاهان اثر کند و محتوای مواد غذایی آنها را تغییر دهد. هدف تحقیق حاضر مطالعه اثر آللوپاتی خارشتر (Alhagi maurorum L.) و ازمک (Cardaria draba L.) که از علف­های هرز مهم مزارع گندم هستند، بر جذب عناصر غذایی در این محصول بود. آزمایش­های گلدانی برای مطالعه اثر آللوپاتی خاک ریزوسفری خارشتر و ازمک بر محتوای مواد غذایی معدنی در گندم طراحی شد. در گیاهان گندم کشت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اکوفیزیولوژی بذر

جلد ۱، شماره ۲، صفحات ۱۵۳-۱۶۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023